Quang cảnh cuộc họp của Thủ tướng với Tổ tư vấn. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng vừa được thành lập, có 15 thành viên, do TS. Vũ Viết Ngoạn, nguyên Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia làm Tổ trưởng.

Tại cuộc làm việc, bên cạnh nhận diện thể trạng, “bắt bệnh” của nền kinh tế, ý kiến các chuyên gia tập trung hiến kế để “trị bệnh”, tăng cường sức lực cho nền kinh tế.

Theo báo cáo tổng hợp các ý kiến, phân tích của Tổ Tư vấn do TS Vũ Viết Ngoạn trình bày, động lực tăng trưởng thời gian tới không thể dựa vào tăng vốn vốn đầu tư khu vực Nhà nước và khai thác tài nguyên.

Muốn đưa kinh tế Việt Nam quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng trên 7% thì cần tập trung giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư, đẩy nhanh tăng trưởng năng suất lao động, cải thiện bên cung để nâng sản lượng tiềm năng của nền kinh tế. Tiến trình tái cơ cấu nền kinh tế phải chạy đua với thời gian. “Nếu không có giải pháp hữu hiệu để hiện thực hóa chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, tạo sự chuyển động của cả bộ máy hành chính, sẽ không đạt được những mục tiêu kinh tế chủ yếu của Đại hội XII”, TS. Vũ Viết Ngoạn nói.

Ngoài các chính sách mang tính dài hạn, hệ thống chính sách trong ngắn hạn và trung hạn cần tính tới 2 nội dung cơ bản. Đó là trọng tâm của hệ thống chính sách là tháo gỡ khó khăn, giảm chi phí cho doanh nghiệp, tăng hiệu quả khu vực kinh tế Nhà nước. Cải cách mạnh mẽ khâu tổ chức thực hiện để hiện thực hóa kết quả chỉ đạo, điều hành của Chính phủ là yếu tố quyết định. Đổi mới phương thức vận hành, theo đó, bộ máy hành chính, hiện đang được lay chuyển bằng “lực kéo” của Thủ tướng thì nay cần chuyển động mạnh hơn bằng lực đẩy xã hội.

Thủ tướng khẳng định sẽ lắng nghe, tiếp thu ý kiến của các nhà tư vấn và nói “các đồng chí có thể gián tiếp hoặc gặp trực tiếp Thủ tướng khi cần thiết”. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Nhất trí về vai trò của công tác tổ chức thực hiện, PGS. TS Trần Ngọc Anh (Đại học Indiana, Hoa Kỳ) góp ý xây dựng bảng theo dõi thực hiện nhiệm vụ của bộ, ngành, địa phương, là công cụ để “cân, đo, đong, đếm” việc thực thi chính sách, chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Theo TS. Vũ Thành Tự Anh (Giám đốc Nghiên cứu, Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright), các cân đối vĩ mô của nền kinh tế (tiết kiệm - đầu tư và cán cân thanh toán; cân đối ngân sách; cân đối tiền tệ) đều đã tiệm cận giới hạn. Ông ví von, như một cỗ máy, để có sự bứt phá thì cần “thay máy, thay động cơ”, chính là việc tái cơ cấu kinh tế. Trong đó, yếu tố quan trọng nhất là năng suất mà ông đặt vấn đề tăng “năng suất đô thị”. Tức là các đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM... cần có năng suất cao hơn để kéo cả cỗ máy.

Theo TS. Trần Du Lịch, liều thuốc nhanh cho tăng trưởng mà ít tác dụng phụ là tăng tổng cầu còn về lâu dài thì cần gỡ vướng về thể chế.

Phát biểu tại cuộc làm việc, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhìn nhận nhiều giải pháp mà Tổ tư vấn đề xuất tương đồng với những giải pháp mà Chính phủ đang điều hành, qua đó, củng cố thêm niềm tin là các giải pháp này đang đi đúng hướng.

Phó Thủ tướng mong muốn Tổ tư vấn nghiên cứu, làm rõ thêm một số vấn đề như tăng trưởng hợp lý trong thời gian tới đây của chúng ta là gì, tiềm năng tăng trưởng đã tới hạn hay chưa, giải pháp nào để liên kết khu vực kinh tế trong nước. Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thì vai trò của Nhà nước đến đâu, vai trò của thị trường như thế nào?

Phó Thủ tướng cũng “đặt bài” cho Tổ tư vấn đánh giá về cách tính tăng trưởng hiện nay, đã tính được hết các yếu tố hay chưa như các hộ kinh tế cá thể hay việc sử dụng giá so sánh như thế nào…

Thành viên Tổ tư vấn phát biểu. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Bày tỏ nhất trí với ý kiến của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhìn nhận các góp ý của Tổ tư vấn hết sức quý báu, có tư duy đổi mới, khoa học. Các ý kiến đề cập nhiều đến các nguy cơ, rủi ro, nhất là các vấn đề lớn đặt ra đối với đất nước thì “các đồng chí đã báo động với tư cách là những nhà nghiên cứu trong các lĩnh vực”.

Nhất trí cho rằng rủi ro đối với Việt Nam càng lớn trong bối cảnh quốc tế và trong nước hiện nay, Thủ tướng bày tỏ, nếu chúng ta đi sai đường hoặc dừng lại, kể cả tư duy và cách làm sai, thì sẽ gây hậu quả lớn. Trong đánh giá nền kinh tế, nên nhìn một cách đầy đủ, có mặt sáng, có mặt tối.

Thủ tướng bày tỏ vui mừng được lắng nghe các ý kiến, phân tích toàn diện của các nhà tư vấn, nhất là được nghe nhiều về các mặt tồn tại. “Khi phát hiện bất cập, biết cách làm thì đất nước sẽ chuyển mình, không phụ lòng tin của nhân dân”, Thủ tướng nói và giao Văn phòng Chính phủ tổng hợp, đề xuất các chủ trương, giải pháp đối với Chính phủ trong chỉ đạo, điều hành.

Thủ tướng ghi nhận các giải pháp về thúc đẩy tăng trưởng bởi không tăng trưởng thì không giải quyết được vấn đề nợ công, việc làm, nhất trí việc tập trung tháo gỡ vướng mắc về thể chế, từ đó, tạo môi trường đầu tư tốt hơn, nâng cao sức cạnh tranh, tạo điều kiện cho phát triển sản xuất, kinh doanh. Cải cách bộ máy hành chính, nâng cao hiệu quả khâu tổ chức triển khai thực hiện.

Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Thủ tướng tin tưởng hệ thống tư vấn này sẽ là kênh quan trọng trong việc xây dựng các chủ trương, biện pháp trong chỉ đạo, điều hành, nhất là về kinh tế.

Nhấn mạnh hành động của nhà quản lý phải có cơ sở khoa học mới thành công, Thủ tướng khẳng định sẽ tiếp tục lắng nghe, tiếp thu ý kiến của các nhà tư vấn với cách làm là “các đồng chí có thể gián tiếp hoặc gặp trực tiếp Thủ tướng khi cần thiết”.